Het losstaande gebouw op de Nieuwmarkt is oorspronkelijk gebouwd in de vijftiende eeuw als onderdeel van de stadsmuur. Later kreeg het de functie als waag: een plek waar handelaren hun goederen konden wegen. Op de bovenverdiepingen waren gilden gevestigd. Elk gilde kreeg zijn eigen ingang, wat je nu nog terug kan zien aan de emblemen boven de poorten. Het gilde van chirurgijnen ontleedde hier publiekelijk lichamen in een anatomisch theater.
Een anatomisch theater was meestal een ronde kamer met in het midden een tafel waarop de ontleding van menselijke of dierlijke kadavers plaatsvond. Eromheen bevonden zich tribunes waar studenten of andere toeschouwers de ontleding konden aanschouwen. Het ontleden gebeurde alleen in de winter, omdat het in de zomer te warm was en de kadavers snel gingen stinken. Het beroemde schilderij Anatomische les van Dr. Nicolaas Tulp van Rembrandt is gesitueerd in het anatomisch theater van de Waag op de Nieuwmarkt.
