Vrijheidshuis, Heuvel 13
Het eerste deel van het Vrijheidshuis is gebouwd tussen 1617 en 1619. Tot dan toe werd er berecht in de openlucht, op het plein voor het Vrijheidshuis, onder een dikke oude lindeboom. Daar was een vierschaar gebouwd. Schout en schepenen beslisten hier over het lot van misdadigers. Vergaderingen deden ze bij iemand thuis of in de Herberg. Omdat dit een té dure aangelegenheid werd, diende ze een verzoek in bij de Heer van Breda (die het toen voor het zeggen had in Oosterhout) om een eigen 'huis' te mogen bouwen.
Omdat er niet veel geld beschikbaar was, gaf de Heer van Breda toestemming om materialen te halen uit het inmiddels vervallen Kasteel Strijen. Daar haalde ze voornamelijk de stenen, die nog zichtbaar verwerkt zitten in de gevel. De grotere, afgebikte stenen komen uit het kasteel. In het rode metselwerk herken je het Vlaams verband van de stenen. De stenen uit het voormalige Huis ten Strijen worden ook wel ‘kloostermoppen’ genoemd.
In 1839 is het Vrijheidshuis nog verbouwd en werd het tweemaal zo groot. Dat was nodig, omdat het ‘huis’ door het veranderende rechtssysteem, te klein was geworden om er recht én politiek te bedrijven. Oorspronkelijk had het huis een toren, die na de verbouwing verdween. Ook werd bij de verbouwing een gevangenis in het pand gemaakt, in de kelder. Aan de achterkant van het gebouw kun je de spijlen uit de gevangenistijd nog voor het kelderraam zien zitten.
Toen de rechtspraak het pand verliet, heeft het nog een tijd gediend als Gemeentehuis. Sindsdien functioneert het als bedrijfspand.
