Opole Lubelskie - Tablica upamiętniająca ofiary zagłady Żydów z Opola (ul. Syndykacka 1)

W 2014 r. z inicjatywy Adama Aptowicza z Towarzystwa Przyjaźni Izrael-Polska  na ścianie budynku Ośrodka Pomocy Społecznej (ul. Syndykacka 1) odsłonięto tablicę upamiętniającą opolskich Żydów.
Napis na tablicy głosi: "Pamięci około 10 000 Żydów, w tym ponad 4 000 z Opola Lubelskiego oraz Żydów spędzonych tutaj z okolic i deportowanych z Austrii i Słowacji, zamordowanych przez Niemców w latach 1939-1945. W pobliżu mieściła się synagoga zbeszczeszcona i zniszczona przez niemieckich okupantów."

Holokaust • Od końca 1939 r. Opole było głównym punktem zbornym Żydów z zachodniej Lubelszczyzny i zagranicy. Pod koniec grudnia Niemcy przesiedlili tu ok. 2500 Żydów z Puław i ok. 300 Żydów z Józefowa nad Wisłą. Na początku 1940 r. było w Opolu ok. 7000 Żydów. W lutym 1942 r. Niemcy przesiedlili tu ok. 2000 Żydów z Wiednia – głównie osoby zasymilowane, wykształcone i zamożne, którym trudno było przystosować się do nowych, ciężkich warunków bytowych. W marcu 1941 r. w zachodniej części miasta, pomiędzy ulicami: Nową, Ogrodową i Nowym Rynkiem Niemcy utworzyli getto. Jego teren ogrodzono drutem kolczastym, który później zastąpiono wysokim drewnianym płotem. Pod zarządem Judenratu działały trzydziestoosobowy oddział Żydowskiej Służby Porządkowej i komórka Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Dzięki środkom przyznanym przez Główny Komitet Żydowskiej Samopomocy Społecznej w Krakowie w Opolu krótko działała kuchnia ludowa, dożywiająca najuboższych. Przebywający w getcie lekarze z Wiednia założyli niewielki szpital. Wszyscy pacjenci (ok. 30 osób) zostali zastrzeleni przez komisarza powiatowego Horsta Goedego w lipcu 1941 r. Wiosną 1941 r. na skutek fatalnych warunków sanitarnych wybuchła w getcie epidemia tyfusu – zmarło ok. 500 osób. Żydzi przymusowo pracowali w miejscowej cukrowni, przy pracach porządkowych, a także przy remontach dróg i w gospodarstwach rolnych, m.in. w Niezdowie, Janiszkowicach, Górnej Owczarni i Łaziskach, co stwarzało warunki do szmuglowania żywności do getta. Wczesną wiosną 1942 r. do getta w Opolu Niemcy przesiedlili Żydów z Kazimierza nad Wisłą, Markuszowa i Wąwolnicy, a także grupy Żydów ze Słowacji. 31 marca 1942 r. ok. 1950 Żydów z getta zostało przewiezionych do Nałęczowa, a stamtąd deportowani zostali prawdopodobnie do obozu zagłady w Sobiborze (był to zapewne jeden z pierwszych transportów do tego obozu). W maju tego roku Niemcy deportowali do obozu zagłady w Sobiborze ok. 2000 Żydów z getta. Likwidacja getta nastąpiła 24 października 1942 r. Część spośród ok. 9000 Żydów przebywających w getcie Niemcy wywieźli do Nałęczowa, skąd deportowali ich do Sobiboru, resztę zaś przepędzili do obozu pracy w Poniatowej, gdzie większość z nich została zamordowana 4 listopada 1943 r. Niemcy zdewastowali opolską synagogę i inne obiekty należące do gminy oraz zachodnią część miasta, w której znajdowało się getto. Spośród ok. 14.000 Żydów przebywających w getcie opolskim ok. 500 osobom udało się zbiec i ukryć w domach chrześcijan, a także okolicznych lasach, gdzie wielu młodych mężczyzn przyłączało się do oddziałów partyzanckich.